Rahavy Varatharajan (30 lat) została zastrzelona w Elverum w poniedziałek 1 stycznia 2024 roku.
Tego dnia tuż przed godziną 22:00 policja otrzymała zgłoszenie o zaginięciu kobiety, która była z wizytą w szpitalu w Elverum. Niecałe trzy godziny później znaleziono ją zastrzeloną w samochodzie niedaleko szpitala. Na siedzeniu obok niej znajdował się ciężko ranny, postrzelony mężczyzna (32 lata), domniemany zabójca kobiety. Mężczyzna zmarł kolejnego dnia w wyniku odniesionych obrażeń. W aucie znaleziono również broń, z której strzelano.
Rahavy Varatharajan przez dziewięć miesięcy wielokrotnie składała zawiadomienia na temat mężczyźny, który został znaleziony w jej samochodzie i który podejrzany jest o jej zabójstwo. Kobieta wielokrotnie również prosiła policję o pomoc. Występowała o alarm przemocowy (voldsalarm) i odwrócony alarm przemocowy (omvendt voldsalarm, OVA), ale nigdy nie otrzymała żadnego z nich. Według policji ryzyko przemocy było zbyt niskie.
Wewnętrzny raport krytykuje
Dziennik Dagbladet dotarł do wewnętrznego raportu policji, opisującego szczegóły na temat zdarzeń, które doprowadziły w efekcie do tragicznego zakończenia. W tym samym raporcie skrytykowano również działanie policji w sprawie Varatharajan.
– To zarówno szokujące, jak i wstrząsające, że policja nie potraktowała jej poważnie. Wiele rzeczy, które zgłaszała, powinno być wyraźnymi sygnałami ostrzegawczymi – mówi Margunn Bjørnholt, badaczka zajmująca się zjawiskiem przemocy domowej i profesor w VID Vitenskapelige Høgskole dla Dagbladet.
Raport ujawnia skalę zaniechań ze strony policji, które doprowadziły do śmierci młodej kobiety. Podaje również szokujące w tym świetle szczegóły dramatu.
Wygląda na to, że czekacie, aż zostanę fizycznie skrzywdzona lub zabita
– napisała do policji, po kolejnym nie wziętym pod uwagę zgłoszeniu, kilka dni przed swoją śmiercią (za: Dagbladet).
Wielokrotnie zgłaszane nękanie
Rahavy i zmarły mężczyzna byli w krótkim związku. W kwietniu 2023 roku na mężczyznę nałożono zakaz zbliżania się (besøkforbud) do Varatharajan na sześć miesięcy, jednak 32-latek złamał go wielokrotnie. Zakaz zbliżania się został przedłużony na kolejny rok (do końca października 2024 r.), mimo tego zarówno kobieta jak i jej rodzina zaczęli obawiać się o jej życie.
W miesiącach poprzedzających zabójstwo, Varatharajan wielokrotnie zgłaszała na policję, że mężczyzna wysyła jej groźby, nachodzi ją w miejscu pracy i że założył jej w samochodzie urządzenie śledzące. W sumie w 20 sprawach nadano jej status pokrzywdzonej, mimo to, policja uznała, że nie ma realnego zagrożenia przemocą. Rahavy nie otrzymała urządzenia alarmującego w razie przemocy.
Po styczniowym zabójstwie, policja w Oslo przeprowadziła pełną ewaluację swojego postępowania. Kontrola została zakończona w lutym, jednak jej wyniki zostały ukryte przed opinią publiczną. Dopiero dziennikarze z Dagbladet dotarli do dokumentu i ujawnili na początku września szokujące ustalenia.
Rahavy Varatharajan powinna była otrzymać alarm przemocowy. Gdyby policja potraktowała poważnie wielokrotnie zgłaszane najścia czy powtarzające się błagania o urządzenie pozwalające zaalarmować policję o niebezpieczeństwie, Rahavy nadal by żyła.
Ofiary nie czują się zauważone
Niestety kobiet, które nie są na policji traktowane poważnie, jest więcej. Bjørnholt, która od lat prowadzi badania nad przemocą w związkach i wobec kobiet, zaznacza, że sprawa Varatharajan to nie odosobniony przypadek. W rozmowie z dziennikiem podkreśla, że rozmawiała z wieloma ofiarami przemocy, które nie czują się zauważone ani wysłuchane przez policję lub inne instytucje pomocowe.
Nadzieję na zmianę sytuacji, w której kobiety czują się zagrożone, przynosi kwietniowa nowelizacja kodeksu karnego, zgodnie z którą prokuratura ma możliwość nałożenia agresorowi kontroli elektronicznej wraz z zakazem zbliżania się. Dzięki odwróconemu alarmowi przemocowemu to sprawca przemocy, a nie ofiara, nosi elektroniczną opaskę.
W Norwegii istnieje specjalny przepis dotyczący przemocy w bliskich relacjach, jednaknie obejmuje on par czy osób, które mieszkają osobno. Objęcie przepisami osób, które żyją w oddzielnych gospodarstwach domowych poprawiłoby ochronę przed różnymi formami przemocy, w tym stalkingiem.
Czym jest stalking
W terminologii prawniczej stalking (nor. personforfølgelse), inaczej nękanie lub prześladowanie to sytuacja, gdy ktoś poddaje inną osobę powtarzającej się, niechcianej interakcji w sposób, który wywołuje strach lub niepokój. Nękanie jest przestępstwem i stanowi poważne naruszenie praw osoby, której dotyczy.
Przykłady stalkingu:
- Doświadczasz powtarzających się prób kontaktu przez telefon, SMS, listy i e-maile.
- Doświadczasz powtarzających się prób kontaktu w mediach społecznościowych, również przez fałszywe profile, nawet po zablokowaniu.
- Jesteś ofiarą hakowania kont w mediach społecznościowych lub e-maila albo kradzieży tożsamości.
- Twoje osobiste zdjęcia i informacje są udostępniane w Internecie bez Twojej zgody.
- Regularnie otrzymujesz niechciane deklaracje miłości, kwiaty, prezenty i przedmioty.
- Osoba prześladująca próbuje się z Tobą skontaktować, przekazać Ci wiadomości lub zdobyć o Tobie informacje przez innych, takich jak znajomi, rodzina i współpracownicy.
- Doświadczasz włamania, aktów wandalizmu i uszkodzeń mienia, przedmiotów osobistych.
- Otrzymujesz groźby, na przykład dotyczące przemocy fizycznej.
- Osoba prześladująca grozi samobójstwem.
- Jesteś monitorowana/-y i śledzona/-y. Może to polegać na tym, że osoba prześladująca regularnie pojawia się tam, gdzie jesteś, lub też na cyfrowym monitorowaniu ciebie za pomocą aplikacji i innych narzędzi cyfrowych.
Często osoby doświadczające stalkingu spotykają się z kombinacją kilku wymienionych wyżej działań (za: dinutvei.no)
Gdzie szukać pomocy?
Najlepiej zacząć od swojego otoczenia, wziąć odpowiedzialność za swoje życie i spróbować powiedzieć o tym komuś, mimo lęku i wstydu oraz innych trudnych uczuć. Warto zrobić ten pierwszy krok i skonsultować czy to, co mnie dotyka jest normalne, właściwe i prawnie dozwolone.
Aby dowiedzieć się więcej kliknij w poniższe linki:
- Policja
- Krajowy informator dla ofiar przemocy i molestowania (DINUTVEI) – przedstawia szeroką ofertę różnorodnej pomocy i wsparcia dostępnej zarówno w instytucjach publicznych, jak i niepublicznych. Więcej informacji na stronie, również po polsku.
- Krajowy telefon zaufania dla ofiar przemocy i molestowania (Vold- og overgrepslinjen -VO) – anonimowe linia telefoniczna i czat. Pomoc dla tych, którzy doświadczają przemocy lub wykorzystywania w bliskich relacjach. Linia udziela również poradnictwa i wsparcia bliskim ofiar, jak i innym pracownikom instytucji pomocowych, którzy są w kontakcie z ofiarami przemocy czy nadużyć.
- Helsenorge – tu znajdziesz informacje na temat różnych rodzajów przemocy oraz miejsc, gdzie możesz znaleźć pomoc
Przemoc w bliskich związkach, molestowanie i gwałt mogą dotykać ludzi niezależnie od wieku i płci.
Jest wiele osób, które przeszły tę drogę, a także wiele, które mogą pomóc. Porozmawiaj, poszukaj pomocy w swoim najbliższym otoczeniu.