Permittering – co dalej? Możliwości, jakie daje NAV

Patrycja Jakubiak-Urban pracowała w NAV Midt-Agder w Vennesla jako doradca zawodowy (veileder). Opowiada o rodzajach współpracy między bezrobotnymi i pracownikami NAV podkreślając, że jako urzędniczce zależało jej na powodzeniu każdego z poszukujących pracy. 

– Veileder może dać dużo wsparcia. Powinien być empatyczny i posiadać wiedzę z zakresu doradztwa, głównie odnośnie wykształcenia i pracy oraz znajomości rynku pracy – mówi Patrycja, podkreślając, że z powodu aktualnej sytuacji dotyczącej pandemii doradca zawodowy musi postępować bardzo roztropnie. 

Patrycja mówi o swojej determinacji, by pomóc. Otrzymywała wyraźne sygnały, jak jej zaangażowanie jest przez petentów cenione. Osoby zadowolone z otrzymanej pomocy wielokrotnie przesyłały pozytywne informacje zwrotne na skrzynkę ogólną całego biura. Tych imiennie skierowanych do Patrycji było bardzo dużo, a nawet, jakby można na to spojrzeć poprzez skandynawskie janteloven – za dużo.

Jak zauważa, podstawową przeszkodą w zdobyciu pracy przez Polaków jest często brak znajomości języka norweskiego. Kolejna – to brak integracji z lokalną społecznością, a co za tym idzie brak norweskich znajomych. A w Norwegii sieć kontaktów jest pierwszym źródłem informacji o pracy.

Oto najważniejsze reguły oraz prawa każdego, kto znalazł się na permitteringu.

Po pierwsze zaangażowanie

W NAV dostępnych jest wiele kursów, które zostały przygotowane dla poszukujących pracy. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo otrzymania miejsca na jednym z nich, przede wszystkim wykaż się zaangażowaniem, na przykład poprzez uaktualnienie CV i profilu pracy (jobbprofil), prowadzenie planu działania (aktivitetsplan) na stronie Ditt NAV, tak aby veileder był na bieżąco odnośnie twojej aktualnej sytuacji jako osoby bezrobotnej. W każdej chwili możesz wysłać pytanie do swojego prowadzącego pokazując tym samym, że naprawdę ci zależy na znalezieniu pracy. Możesz wysyłać wiadomość o twojej bieżącej sytuacji każdego tygodnia. Nie ma nic gorszego niż bierność. Jeśli osobie bezrobotnej nie zależy na odmienieniu swojej sytuacji, komu miałoby na tym zależeć?

Wyznaczenie najlepszych rozwiązań

Jaka forma doradztwa zawodowego będzie najodpowiedniejsza dla konkretnej osoby zależy od jej sytuacji. By ją określić najpierw prowadzący wykonuje kartlegging, czyli mapowanie umiejętności, wiedzy i doświadczeń użytkownika, które oceniane są pod kątem zapotrzebowania pracodawców. Osoba bezrobotna najlepiej zna własne potrzeby i im bardziej przejmuje odpowiedzialność i jest aktywna w procesie poszukiwania pracy, tym większe będzie miała możliwości uzyskania właściwej pomocy. 

Veileder sam może skontaktować się z pracodawcą lub poprzez innych pracowników biura NAV (markedskontakt lub rekrutteringsrådgiver), którzy aktywnie i bezpośrednio współpracują z pracodawcami.

W oparciu o zebrane dane veileder wyznacza najlepsze rozwiązania i może zaproponować kilka – najczęściej trzy możliwości, ale niczego nie narzuca. Ostateczna decyzja należy do bezrobotnego. 

Trzy stopnie pomocy

Osoby rejestrujące się po utracie pracy i składające wniosek o dagpenger trafiają do grupy standardowej. Mają one ciągłość w CV i nie mają problemów na rynku pracy. Mają wykształcenie i doświadczenie. Są samodzielnymi poszukującymi pracy. Jeżeli taka osoba w przeciągu ponad sześciu miesięcy nie znajdzie zatrudnienia i zgłosi się do NAV-u dokumentując, że aktywnie poszukuje pracy, jednak ma trudności z jej znalezieniem, veileder może rozważyć podniesienie stopnia pomocy. W tym wypadku trudności, które występują w związku ze znalezieniem pracy są spowodowane czynnikami zewnętrznymi (np. trudną sytuacją na rynku pracy, pandemią, wiekiem, słabą znajomością języka norweskiego).

Poziom drugi daje możliwość pójścia na praktyki. Plusem jest, gdy osoba bezrobotna samodzielnie znajduje firmę, w której chciałaby je mieć. Ale są przypadki, w których również veileder szuka pożądanego pracodawcę.

Trzeci poziom pomocy dotyczy osób, które mają mają problemy zdrowotne utrudniające im uczestnictwo w życiu zawodowym. 

Ze wsparcia mogą także skorzystać nowowykształcone osoby, którym NAV ułatwia znalezienie lærlingsplass czy praktyk.

Powyższy podział jest ogólnym zarysem. NAV stara się do każdego podchodzić indywidualnie, dopasowując sposób pomocy do jego potrzeb.

Kursy doszkalające i uzupełnianie wykształcenia

Z powodu koronawirusa rynek pracy stanął na głowie. Spośród ludzi, którzy trafili na permittering wielu wiedziało, że nie będzie miało możliwości powrócić na dawne stanowisko i szybko zareagowali. Obcokrajowcy wykazali się tu jeszcze większym refleksem.

Sporo Polaków mieszkających w Norwegii jest dobrze wykształconych, ale często nie starają się o nostryfikację (uznanie) dyplomu przez NOKUT.

Zaczynają od najprostszych prac w branży budowlanej czy sprzątaniu i czasami tak już pozostaje. W dobie pandemii wiele branż upadło, mi.in. restauracje, hotele i biura (bardzo wiele osób przeszło na pracę zdalną). Pociągnęło to za sobą kryzys na przykład w branży sprzątającej, w której zatrudnione były również Polki. Okazuje się, że wiele spośród nich ma licencjat bądź magistra, ale dotychczas nie wykorzystywały swojego wykształcenia w Norwegii. Warto włożyć wysiłek w to, by zdobyć możliwość pójścia na kurs doszkalający albo uzupełnienia wykształcenia, aby praca w wyuczonym zawodzie stała się dostępna również w Norwegii. Wiele osób ma też rozpoczęte, ale niepełne wykształcenie. W takiej sytuacji NAV może ułatwić jego ukończenie poprzez opłacenie indywidualnego miejsca w szkole lub na kursie. Należy jednak pamiętać, że skorzystanie z wachlarza możliwości, którymi dysponuje NAV, w ogromnym stopniu zależy od wytrwałości i cierpliwości. 

Jobbsmak – początek kariery

NAV zajmuje się również osobami, które w Norwegii nigdy nie pracowały. W przypadku obcokrajowców często są to żony przyjeżdżające do pracujących w Norwegii małżonków. Tym osobom NAV niekiedy może zaoferować krótkie praktyki (od jednego do trzech miesięcy) w wybranej branży, miejscu bądź firmie. Aby otrzymać taką możliwość należy przede wszystkim zarejestrować się jako osoba bezrobotna i co dwa tygodnie wysyłać karty meldunkowe. Trzeba jednak podkreślić, że poszczególne oddziały NAV mają zróżnicowaną ofertę zależną od lokalnych potrzeb oraz budżetu.

W czasie praktyk otrzymuje się świadczenie (tiltakspenger), którego dzienna stawka wynosi około 400 nok. Kwota nie jest wysoka, jednak najbardziej liczy się tu możliwość zdobycia doświadczenia, które można wpisać do CV. W przypadku jobbsmak prowadzący często proponuje spotkanie trójstronne, w którym trzecią stroną, oprócz osoby szukającej pracy i prowadzącego, jest karriereveileder. Pomaga on w dokładniejszym mapowaniu w celu zaproponowania dalszych kroków. Może to być np. podjęcie nauki w celu zdobycia kwalifikacji zawodowych.  Czas nauki w szkole zależy w głównej mierze od posiadanego, uznanego wykształcenia.

I choć to NAV płaci za czas przyuczania, wielu pracodawców nie chce przyjmować osób w takiej formie współpracy. Dlatego w czerwcu 2020 roku NAV wprowadził nową zachętę. Pracodawca, bądź oddelegowana przez niego osoba, staje się mentorem i za czas przeznaczony na przyuczanie otrzymuje wypłatę od NAV w wysokości swojej stawki godzinowej. 

Z obserwacji pracowników NAV wynika, że ludzie bywają zniecierpliwieni, bo przebranżowienie i poszukiwanie nowej pracy trwa około roku. Ale przez ten okres nie są pozbawieni środków do życia. Permittering może łączyć się z innymi świadczeniami. Trzeba też zauważyć, że istnieje dość znaczący problem w przypadku ludzi 45+, wielu pracodawców nie widzi w nich swoich potencjalnych pracowników. Grupą traktowaną priorytetowo są zwykle ludzie poniżej 35 roku życia. Również obcokrajowcy są ważną grupą i mogą skorzystać z wielu aktywności, istnieje na przykład możliwość odbycia kursu językowego. I tu istotne jest zaangażowanie ze strony bezrobotnego.

Kursy

NAV planuje kursy na cały rok. To, jakie oraz ile z nich się odbędzie, zależy od sytuacji na lokalnym rynku pracy i budżetu. Oferta kursów różni się w każdej komunie, a ilość miejsc jest ograniczona.

Decyzję o tym, kto zostanie wysłany na kurs podejmuje tiltaksansvarlig. 

Aby się na taki kurs dostać trzeba być zmotywowanym, a jego ukończenie musi przynosić miarodajne korzyści. Kurs musi też być adekwatny do predyspozycji i sytuacji. NAV w oparciu o bieżącą analizę rynku oferuje co roku kursy dotyczące różnych specjalności. 

Ze względu na fakt, że Norwegia to starzejące się społeczeństwo, zapotrzebowanie na pracowników sektora zdrowotnego (pleie helse) jest duże i będzie rosnąć. Szkolenia związane z tą branżą są dość powszechne w ofertach NAV. Często organizowany jest kurs Menn i helse, czyli mężczyźni w służbie zdrowia.

---

Tipsy

• Kontaktuj się ze swoim veilederem, zadawaj pytania.
• Bądź aktywny, szukaj pomocy, NAV to instytucja, która ma możliwości kadrowe i finansowe, by wspierać w poszukiwaniu pracy.
• Jeśli nie jesteś zadowolony ze współpracy, masz prawo zmienić veiledera. Aby to zrobić należy wysłać wiadomość na stronę ogólną NAV lub zadzwonić do Kontaktsenteret, tel. 55553333 najlepiej tłumacząc przyczynę niezadowolenia z dotychczasowej współpracy.
• Warto skierować do veiledera pisemne zapytanie, ile i jaki rodzaj pomocy ci przysługuje. 
• Jeśli masz konkretne oczekiwania lub potrzebujesz w czymś wsparcia, warto o tym napisać do prowadzącego. 
• Jeśli korzystasz z Facebooka odwiedzaj strony: NAV Kunnskap, Jobbprat, Karriere Agder, Fagskolen i Agder
• Każdy może skorzystać z bezpłatnego doradztwa zawodowego Karriereveiledning