Około 980 roku naszej ery norwescy i islandzcy wikingowie – Normanowie – osiedlają się na południowo-zachodnim wybrzeżu Grenlandii. Wypalają krzewy i zioła porastające skaliste tereny, by hodować trawę i pozyskiwać siano dla zwierząt hodowlanych.
Wówczas ten teren zamieszkuje lud zwany kulturą późnego Dorset, który poluje na foki i renifery oraz słynie z pięknie rzeźbionych figur z kości.
Nowa cywilizacja rolników
– Wśród Normanów jest wódz wikingów Eryk Rudy, który został wygnany z Islandii i przybył na Grenlandię, by założyć nową cywilizację rolników, którzy będą uprawiać ziemię – mówi dla videnskab.dk Bjarne Grønnow, profesor archeologii arktycznej w Muzeum Narodowym w Kopenhadze.
Nowa ludność rolnicza osiedla się na Grenlandii na kolejnych 450 lat. W XV wieku wikingowie jednak opuszczają wyspę. Według Grønnowa nie są znane powody zniknięcia Normanów z Grenlandii – być może zmiany klimatu zaczynają utrudniać uprawę roli i hodowlę zwierząt.
Od roku 1380 Norwegia podlega duńskiemu królowi. Wówczas kraj fiordów posiada kilka terytoriów zależnych – w tym Islandię, Wyspy Owcze i właśnie Grenlandię. Unia norwesko-duńska staje się początkiem duńskiego przekonania, że Grenlandia należy do nich.
Zainteresowanie Grenlandią
Duńsko-norweski pastor Hans Egede w XVIII wieku zaczyna marzyć o podróży na Grenlandię w celu nawrócenia Grenlandczyków na chrześcijaństwo. W roku 1721 rozpoczyna swoją misję – nie udaje się mu jednak skolonizować wyspy. W 1731 nowy król decyduje o zakończeniu działań.
Następnie kupiec Jakob Severin staje na czele nowego duńskiego przedsięwzięcia – celem stało się zachowanie monopolu na handel zasobami Grenlandii. Duńczycy otrzymują bardzo pożądane w całej Europie towary, czyli skóry fok i tłuszcz wielorybi, oddając w zamian między innymi żelazo, europejskie ubrania czy haczyki na ryby. Choć handel jest obustronny, to jednak Duńczycy dyktują warunki.
Dania dziedziczy Grenlandię
W roku 1814 duński król Fryderyk VI wyraża poparcie dla wojennego projektu Napoleona przeciwko między innymi Anglii. Napoleon jednak przegrywa wojnę, a kraje, które go wspierały, muszą oddać część swoich terytoriów. Dania traci Norwegię na rzecz Szwecji, ale udaje się jej zatrzymać dawne terytoria zależne Norwegii. Jak do tego doszło?
Jak tłumaczy Thorkild Kjærgaard, historyk i były wykładowca Uniwersytetu Grenlandzkiego Ilisimatusarfik, możliwe, że Anglia nie chciała silnej unii Szwecji i Norwegii.
– Anglicy sami chcieli mieć wpływ na te obszary, a najłatwiej było im to osiągnąć, jeśli Grenlandia, Wyspy Owcze i Islandia pozostaną pod duńską administracją. Dania była bowiem znacznie słabsza od Anglii – mówi dla videnskab.dk.
Istnieją także inne, choć mało prawdopodobne, teorie, na przykład taka, że duński urzędnik skłamał i powiedział, że Grenlandia zawsze należała do Danii.
Duże zmiany w XX wieku
W 1933 roku duńska suwerenność nad wyspą zostaje uznana na arenie międzynarodowej. Jednak po II wojnie światowej kolonializm zaczyna być powszechnie potępiany. W roku 1979 Grenlandia zaczyna walczyć o autonomię, którą ostatecznie zdobywa w 2009 roku.
Dziś nadal widzimy, że w relacjach duńsko-grenlandzkich to właśnie Dania dominuje. Grenlandia jest w końcu uzależniona ekonomicznie od Danii, a kolonialna przeszłość odbija się na grenlandzkiej kulturze.