Każdy rodzic to zna: obok radosnych chwil są też dni, kiedy choroba dziecka trzyma cię w domu, a obok zabaw – obowiązki, które wymagają elastyczności ze strony pracodawcy. Na szczęście norweskie prawo przewiduje różne przywileje, które pomagają rodzicom łączyć życie zawodowe z wychowaniem dzieci. Jeśli masz dziecko poniżej dwunastego roku życia, przysługuje ci wiele praw w pracy, o których warto wiedzieć. Sprawdź, jakie masz możliwości.
Zasiłek rodzicielski (foreldrepenger)
Przy narodzinach dziecka lub jego adopcji możesz otrzymać zasiłek rodzicielski, o ile pracowałeś przez sześć z ostatnich dziesięciu miesięcy. Dotyczy to zarówno osób zatrudnionych na etat, jak i tych prowadzących własną działalność gospodarczą. Co istotne, przysługuje on również osobom otrzymującym inne zasiłki, takie jak chorobowy (sykepenger), dla bezrobotnych (dagpenger) lub na aktywizację zawodową (arbeidsavklaringspenger). Wysokość zasiłku jest uzależniona od twoich zarobków. Jeśli zarabiasz więcej niż sześciokrotność stawki podstawowej (grunnbeløpet – 744 168 NOK), NAV z reguły nie przyznaje zasiłku powyżej tej kwoty, ale niektórzy pracodawcy mogą nadal wypłacać go samodzielnie.
Płatne dni wolne w okresie ciąży
Kobiety w ciąży mają prawo do płatnych dni wolnych od pracy, gdy udają się na kontrolę lekarską. Jeśli pracujesz w środowisku, gdzie istnieje ryzyko dla zdrowia płodu, masz prawo do zwolnienia (permisjon) i zasiłku z tytułu ciąży (svangerskapspenger).
Przerwa na karmienie
Jeśli karmisz dziecko piersią, masz prawo do godziny przerwy dziennie z pełnym wynagrodzeniem aż do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. To udogodnienie pozwala młodym matkom łączyć obowiązki zawodowe z opieką nad dzieckiem.
Prawo do redukcji czasu pracy
Rodzice dzieci poniżej 10 roku życia oraz samotni rodzice mogą ubiegać się o zredukowanie czasu pracy pod warunkiem że nie wpłynie to znacząco na działanie firmy. Możliwe jest wnioskowanie o krótsze dni pracy, mniejszą liczbę dni pracy w tygodniu lub okresy wolne w ciągu roku. Pracownik musi z odpowiednim wyprzedzeniem złożyć wniosek do pracodawcy o skrócenie czasu pracy. W piśmie powinny znaleźć się informacje o powodach wniosku, proponowanej formie redukcji czasu pracy oraz planowanym okresie jej obowiązywania. Warto pamiętać, że ta opcja nie obejmuje rekompensaty wynagrodzenia, a decyzja o redukcji czasu pracy powinna być odnotowana w umowie o pracę. Dzięki temu pracownik może lepiej dostosować swoje obowiązki zawodowe do potrzeb rodziny.
Dni wolne na opiekę nad chorym dzieckiem (omsorgsdager)
Jeżeli twoje dziecko zachoruje, masz prawo do określonej liczby dni wolnych w ciągu roku. Jeśli masz jedno lub dwoje dzieci poniżej 12 lat, przysługuje ci 10 dni wolnych. Przy trójce dzieci liczba ta wzrasta do 15 dni. Rodzice samotni mają podwojoną liczbę dni, a rodzice dzieci przewlekle chorych mogą ubiegać się o dodatkowe dni wolne.
Wizyty u lekarza i dentysty
Dni wolne na opiekę nad dzieckiem można wykorzystać także na wizyty u lekarza lub dentysty, jeśli wynikają one z choroby lub wypadku. Prawo nie obejmuje wizyt kontrolnych, ale wielu pracodawców oferuje pracownikom płatne lub bezpłatne dni wolne na taką okazję.
Brak wolnego na rozpoczęcie szkoły lub przedszkola
Nie istnieje ustawowe prawo do dnia wolnego z okazji rozpoczęcia przedszkola czy szkoły, jednak wiele firm ma regulacje wewnętrzne, które pozwalają na taką elastyczność.
Spotkania w szkole (utviklingssamtaler)
Jako rodzic otrzymujesz zaproszenia na spotkania dotyczące postępów w nauce twojego dziecka dwa razy w roku. Są one istotne z punktu widzenia opiekuna i dziecka. Prawo jednak nie przewiduje dnia wolnego na ten cel, choć niektóre firmy umożliwiają pracownikom elastyczne podejście i pozwalają na czas wolny. Z kolei szkoły najczęściej wykazują się dużą elastycznością w wyborze terminów, tak by każdy z opiekunów mógł uczestniczyć w spotkaniu z nauczycielem.
Zrozumienie i świadomość swoich praw jako rodzica to klucz do znalezienia równowagi między pracą a życiem rodzinnym. Pamiętaj, że wiele firm oferuje dodatkowe udogodnienia, które mogą nie wynikać bezpośrednio z przepisów. Warto więc rozmawiać z pracodawcą i korzystać z przysługujących ci praw.