„Zawsze chcieliśmy, aby obcokrajowcy byli mile widziani w Norwegii, mieli norweskie płace i norweskie warunki pracy”. Czy temat związków zawodowych brzmi dla Ciebie znajomo? Związki zawodowe to popularny i ważny temat w Norwegii ale czy tak naprawdę wiesz, czym są związki zawodowe i dlaczego warto do nich dołączyć? Po przeczytaniu tego artykułu zdobędziesz dawkę rzetelnej wiedzy! Zacznijmy od…
Związki zawodowe w Norwegii
Czy wiesz, że w Norwegii ponad dwa miliony pracowników należy do związków zawodowych (fagforening)? Zadaniem związków jest ochrona praw pracowniczych i reprezentacja interesów członków w sporach z pracodawcami. Związki zawodowe są ważnym elementem norweskiego społeczeństwa i kultury pracy. Kiedy Norwegia w latach 80. XIX wieku doświadczyła szeregu strajków pracowniczych i kryzysów gospodarczych, zorganizowanie się pracowników doprowadziło do powstania związków zawodowych. Obecnie związki zawodowe to nie tylko podstawowa ochrona praw pracowniczych, ale również dodatkowe korzyści, które wynikają z postanowień zawartych w tzw. układach zbiorowych (tariffavtale). Umowy te zawierają postanowienia dotyczące między innymi: wynagrodzenia, czasu pracy czy urlopu wypoczynkowego. Warto zapamiętać, że w języku norweskim występują jeszcze inne określenia na związek zawodowy: fagforbund, arbeidstakerorganisasjon czy yrkesorganisasjon.
Związek zawodowy w praktyce
W rozmowie z Larsem Klottrupem Bergem, członkiem zarządu Fagforbundet, sprawdziłam czym jest związek zawodowy w norweskiej perspektywie.
Dlaczego związki zawodowe są tak ważne w Norwegii?
Lars Berge: Dzięki związkom zawodowym my, pracownicy, możemy zyskać siłę, by poprawić nasze warunki pracy i zapewnić sobie lepsze płace i emerytury. Jako pracownik masz mniejszą władzę niż szef, jednak będąc w związku zawodowym, ta relacja władzy może stać się bardziej zrównoważona. W Norwegii związki zawodowe walczyły również o ustawodawstwo, które zapewnia przedstawicielom związkowym wgląd w sprawy przedsiębiorstwa i wpływ na nie.
Czy cudzoziemcy pracujący w Norwegii chętnie wstępują do związków zawodowych?
Lars Berge: Tak, na szczęście. Związki zawodowe w Norwegii zrzeszają dziesiątki tysięcy członków z innych krajów. Zawsze chcieliśmy, aby obcokrajowcy byli mile widziani w Norwegii, mieli norweskie płace i norweskie warunki pracy. W ten sposób zapewniamy, że wszyscy pracownicy są odpowiednio wynagradzani, niezależnie od pochodzenia, a osoby pracujące w Norwegii nie są ze sobą skłócone. Zagraniczni pracownicy, którzy dojeżdżają z/do kraju ojczystego (tzw. pendlerzy) lub przebywają w Norwegii od niedawna, nadal zbyt rzadko należą do związków zawodowych. Dla tych, którzy mieszkają w Norwegii od dłuższego czasu sytuacja jest inna. Wielu dołącza i wielu zajmuje również stanowiska mężów zaufania (tillitsvalgt).
Czy mógłbyś podać przykład sytuacji, która wydawała się być bez wyjścia dla pracownika a związek zawodowy wyciągnął pomocną dłoń?
Lars Berge: Jedną z pierwszych spraw, które pamiętam, dotyczyła młodego pracownika sklepu, którego poznaliśmy w pracy. Miał rodzinę w Bośni, ale szef odmówił mu zorganizowania urlopu tak, by mógł uczestniczyć w pogrzebie dziadka, który miał być tam pochowany. Z pomocą związku zawodowego i z wykorzystaniem prawa urlopowego udało nam się to szybko załatwić i zapewnić mu dojazd na pogrzeb. Był za to bardzo wdzięczny i była to wyjątkowa historia, którą zawsze będę pamiętał.
Aktualnie większość związków zawodowych zrzeszona jest w jednej z czterech głównych konfederacji, takich jak:
- Norweska Konfederacja Związków Zawodowych (Landsorganisasjonen i Norge LO)
Jest to największa z czterech konfederacji, która zrzesza blisko milion członków w 25 związkach zawodowych. Konfederacja reprezentuje różne grupy pracownicze z branży: IT, energetycznej lub edukacyjnej. LO pomaga w sprawach dotyczących: uczciwych płac, emerytury i bezpiecznych miejsc pracy. Konfederacja koncentruje się również na programach ubezpieczeniowych i innych świadczeniach członkowskich.
- Konfederacja Związków Zawodowych (Yrkesorganisasjonenes Sentralforbund YS)
YS reprezentuje blisko 230 000 członków w 11 związkach zawodowych i jak sami przedstawiciele związku podkreślają są niezależni politycznie. Pracownicy, którzy należą do organizacji pracują między innymi w: siłach zbrojnych, służbie zdrowia, finansach, branży edukacyjnej lub kreatywnej. YS uczestniczy w trójstronnej współpracy między zorganizowanymi pracownikami, pracodawcami a władzą, by przyczynić się do tworzenia wartości i sprawiedliwego życia zawodowego. Organizacja angażuje się w kwestie związane z dbaniem o środowisko, bezpieczeństwo, rynek pracy, a w szczególności o równość płac i odpowiednie warunki pracy.
- Konfederacja Związków Pracowników (Unio)
Działalność Unio wspiera pracowników z wyższym wykształceniem. W tym momencie organizacja zrzesza 400 000 członków w 14 związkach zawodowych. Główne cele to poprawa płac i warunków pracy, pełnowymiarowe zatrudnienie, równość wynagrodzeń i zabezpieczenia finansowe i socjalne, a także wzmacnianie wiedzy, badań i kompetencji w życiu zawodowym. Unio dba także o zabezpieczenie i dalszy rozwój państwa opiekuńczego i wspólnych wartości społeczeństwa, a także działa na arenie międzynarodowej w celu wzmocnienia wpływów związków zawodowych na krajową i międzynarodową politykę, i rozwój społeczny.
- Akademicki Związek Zawodowy (Akademikerne)
Akademikerne reprezentuje 255 000 członków z 13 związków zawodowych. Organizacja jest szczególnie ważna dla pracowników naukowych rozpoczynających karierę w sektorze publicznym. Aktywność Akademikerne to praca nad: wynagrodzeniami w oparciu o zasady rynkowe, lepszymi warunkami ramowymi dla pracowników naukowych prowadzących własną działalność gospodarczą, samodzielnością zawodowów akademickich, polityką badawczą i edukacyjną oraz prawem emerytalnym dla samozatrudnionych.