Inflacja w Norwegii przekracza dwukrotnie poziomy obserwowane w sąsiednich krajach, takich jak Szwecja i Dania, wynika z najnowszych danych opublikowanych w grudniu 2023.
Ta różnica wzbudza zainteresowanie ekonomistów i specjalistów w dziedzinie rynków finansowych. Co za nią stoi? Dlaczego Norwegia doświadcza szybszego wzrostu cen w porównaniu do swoich sąsiadów?
W grudniu zauważyć można było następujące różnice we wzroście cen:
- Norwegia: 4,7%
- Szwecja: 1,9%
- Dania: 0,4%
Oczywiście wzrost cen w tych krajach ma złożone podłoże, wynikające zarówno z czynników wewnętrznych, jak i zewnętrznych.
Różnice we wzroście płac
Banki centralne w Norwegii i Szwecji założyły, że inflacja powinna wynośić około 2% rocznie. Oba kraje posiadają płynne kursy walutowe, czyli takie, które kształtują się pod wpływem oddziaływania popytu i podaży. Zatem stanowi to pewne podobieństwo w warunkach makroekonomicznych. Niemniej jednak, istnieją takie rozbieżności, które mogą wyjaśnić dynamikę cen, np. różnorodność produkcji przemysłowej.
Szerszy asortyment różnych towarów przemysłowych produkuje Szwecja. Stwarza to większą konkurencję na rynku i może wpłynąć na obniżenie cen. Również korona szwedzka osłabiła się mniej niż norweska, co sprawia, że import towarów do Norwegii jest nieco droższy niż do Szwecji, co może przyczynić się do wyższych cen na norweskim rynku. Stopa bezrobocia w Szwecji jest znacznie wyższa niż w Norwegii, co wpływa na negocjacje płacowe i ogranicza wzrost płac. Do tego w ubiegłym roku szwedzkie związki zawodowe zgodziły się na dwuletnie porozumienie, w którym wzrost płac wyniósł 4,1% w ubiegłym roku i 3,3% w tym roku. Dla porównania, w Norwegii wzrost płac wyniósł w ubiegłym roku 5,2%.
Emerytowany profesor Nils Gottfries z Uniwersytetu w Uppsali podkreśla, że szwedzkie związki zawodowe rozumieją powiązanie między wzrostem płac a inflacją (za NRK). Ich odpowiedzialne podejście do negocjacji płacowych może być kluczowe dla stabilności cen w kraju.
Jednak liderka norweskiego związku zawodowego LO, Peggy Hessen Følsvik, nie podziela opinii profesora Gottfriesa co do wpływu wzrostu płac na inflację w Norwegii. Zakłada, że ceny wzrosną w tym roku o 4,1%, a to pomoże stworzyć podstawę dla tegorocznego porozumienia płacowego.
Kursy walut i energia elektryczna
W przypadku Danii istotną różnicą jest zarządzanie przez bank centralny kursami walutowymi w celu stabilizacji korony duńskiej w stosunku do euro. To podejście ma wpływ na dynamikę cen, szczególnie w kontekście importu towarów. W Danii również ceny energii stanowią istotną część ogólnej inflacji. Wzrost cen przypadł na 2022 rok, obecnie zaobserwować można gwałtowny spadek – wyjaśnia Søren Kristensen, główny ekonomista Sydbank, cytowany przez NRK.
Dlaczego spadek cen energii elektrycznej i paliw nie wpłynął na inflację w Norwegii tak znacząco, jak w Danii?
Według Espena Kristiansena z norweskiego urzędu statystycznego, kluczowym czynnikiem jest subsydiowanie energii elektrycznej w Norwegii.
– Subsydia dla branży energetycznej obniżyły ceny, gdy były one wysokie w 2022 roku, co oznacza, że obecny spadek cen rynkowych nie będzie miał takiego dużego wpływu na wzrost cen w Norwegii – uspokaja na łamach NRK.