Napoje energetyczne podbijają rynek, trafiając w gusta zwłaszcza młodych Norwegów, których przyciągają kolorowe puszki i obietnica szybkiego zastrzyku energii. Jednak najnowsze badania ujawniają ciemną stronę tej popularności – naukowcy alarmują o poważnych zagrożeniach dla zdrowia, a rząd rozważa wprowadzenie ograniczeń wiekowych.
Rosnąca popularność napojów energetycznych
Zgodnie z raportem Instytutu Zdrowia Publicznego (Folkehelseinstituttet, FHI) aż 72% uczniów szkół średnich w Norwegii regularnie spożywa napoje energetyczne. Jednak okazuje się, że sięgają po nie nawet 12-latkowie. Te statystyki zaniepokoiły naukowców i polityków, którzy zwracają uwagę na szkodliwe skutki zdrowotne wynikające z ich nadmiernego spożycia. Choć napoje energetyczne często kojarzone są z poprawą koncentracji, ich nadmierne spożywanie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
FHI zwraca uwagę, że dla młodych osób, ważących mniej niż 40 kg, jednorazowe spożycie więcej niż 84 mg kofeiny może prowadzić do zaburzeń snu, a regularne spożywanie ponad 120 mg dziennie – do poważnych problemów zdrowotnych. Dla osób powyżej 40 kg granica ta wynosi odpowiednio 56 mg i 180 mg. Warto pamiętać, że standardowa filiżanka kawy zawiera około 80 mg kofeiny, co czyni napoje energetyczne zdecydowanie silniejszym źródłem tego pobudzającego składnika.
Pijesz energetyki? Uważaj, możesz mieć problemy… psychiczne
Badacze z Centrum Badań Translacyjnych w Zdrowiu Publicznym w Newcastle i Teesside przeanalizowali wyniki 57 badań, obejmujących ponad 1,2 miliona dzieci i młodzieży z 21 krajów. Z ich analiz wynika, że regularne spożywanie napojów energetycznych może prowadzić do problemów psychicznych, takich jak lęk, stres, a nawet depresja. Profesor Jutta Dierkes z Uniwersytetu w Bergen w rozmowie z TV2 ostrzega przed rosnącym spożyciem tych napojów wśród młodzieży. Zawarta w nich kofeina, której ilość w półlitrowej puszce wynosi około 160 mg, czyli prawie tyle, co w trzech filiżankach espresso, może negatywnie wpływać na funkcjonowanie mózgu, ciśnienie krwi oraz rytm serca, co z kolei może prowadzić do problemów ze snem.
Bjørn Bjorvatn, dyrektor Krajowego Centrum Medycyny Snu (Nasjonalt senter for søvnmedisin), potwierdza, że coraz więcej młodych ludzi zmaga się z problemami związanymi z jakością snu. Zwraca uwagę, że kofeina spożywana wieczorem może być jedną z głównych przyczyn tych trudności. Rekomenduje unikanie napojów kofeinowych po godzinie 17, by zapobiec problemom ze snem, które mogą prowadzić do dalszych problemów zdrowotnych, w tym lęku i depresji.
Potrzeba regulacji
W 2023 roku norweski parlament (Stortinget) zgodził się, że należy zakazać sprzedaży napojów energetycznych osobom poniżej 16. roku życia. Pomimo tego zakaz ten nie został jeszcze wprowadzony. Naukowcy, w tym Anne Lise Brantsæter z FHI, idą krok dalej i proponują zwiększenie tego limitu do 18 lat, twierdząc, że młodzież jest szczególnie narażona na negatywne skutki spożycia kofeiny.
Rząd Norwegii jest świadomy zagrożenia i analizuje różne możliwości wprowadzenia regulacji dotyczących napojów energetycznych. Sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej (Helse- og omsorgsdepartementet), Usman Ahmad Mushtaq, przyznał, że ten problem ma najwyższe znaczenie. Podkreślił, że zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest niezwykle ważne i że badania nad wpływem kofeiny nie mogą być ignorowane. Rząd prowadzi także konsultacje społeczne dotyczące wprowadzenia zakazu reklamowania napojów energetycznych skierowanych do dzieci, a termin konsultacji projektu tego zakazu został zaplanowany na 22 listopada.
Napoje energetyczne obok swojej popularności stają się coraz większym problemem zdrowotnym, szczególnie wśród młodych Norwegów. Eksperci nie mają wątpliwości – nadmierne spożycie kofeiny może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Regulacje w zakresie sprzedaży i reklamowania tych napojów wydają się być konieczne, aby ochronić zdrowie przyszłych pokoleń.