W ciągu ostatnich dziesięciu lat znacznie wzrosła liczba osób poniżej 30. roku życia, którym przepisywane są silne leki przeciwbólowe zawierające oksykodon – informuje TV 2. Według najnowszych danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego (FHI), liczba młodych ludzi otrzymujących te leki na receptę zwiększyła się obecnie trzykrotnie. Grupą, w której zanotowano największy wzrost przepisywanych recept są młodzi w wieku 25-29 lat. Budzi to zaniepokojenie ekspertów.
Wzrost osób zażywających opioidów
– Wzrost użycia tego silnego opioidu jest tak gwałtowny, że nawet nie widać w tym momencie oznak stabilizacji – stwierdził profesor Thomas Clausen z Centrum Badań nad Narkotykami i Uzależnieniami (SERAF), cytowany przez TV 2.
Nie ma wiedzy jednak na temat przyczyn tego niepokojącego wzrostu. Być może lekarze coraz częściej decydują się na przepisywanie oksykodonu zamiast innych, łagodniejszych opioidów.
Stosowanie leków przeciwbólowych zawierających oksykodon krótkotrwale nie budzi takiego zaniepokojenia jak długotrwałe, ze względu na większe ryzyko uzależnienia wśród młodych ludzi.
Skala zjawiska
Według statystyk w 2014 roku oksykodon przepisano nieco ponad 30 000 osobom w wieku poniżej 30 lat, podczas gdy w 2023 roku liczba ta wzrosła do ponad 70 000. Statystyki nie pokazują jednak, jak długo lek był przyjmowany.
Oksykodon, którego substancją czynną jest opioid, zmienia odczuwanie bólu i podnosi próg bólu. Leki te są skuteczne w leczeniu ostrego i krótkotrwałego bólu, zazwyczaj związanego z operacjami, poważnymi urazami i leczeniem nowotworów. Główna zasada mówi, że leki te powinny być stosowane krótkoterminowo, gdyż ich długotrwałe działanie jest słabo udokumentowane.
Ryzyko uzależnienia
TV 2 alarmuje o przypadkach Norwegów, którzy uzależnili się od oksykodonu i zmarli z powodu przedawkowania. Clausen podkreśla, że zwykle mijają lata od zmiany wzorca używania narkotyków do chwili, gdy zauważalne są zmiany w potrzebie leczenia uzależnień.
Dr Anne Taraldsen Heldal z Helse Stavanger podkreśla, że oksykodon stał się dominującym lekiem przeciwbólowym używanym w szpitalach. Od 2016 roku lekarze pierwszego kontaktu mogą przepisywać opioidy podczas leczenia bólu przewlekłego, wówczas lek taki trafia na niebieską receptę.
Heldal mówi w rozmowie z TV 2, że stosowanie oksykodonu może być uzasadnione w przypadku ostrego bólu, ale jego długotrwałe stosowanie powinno być zarezerwowane dla chorych na nowotwory w ostatniej fazie życia. Zwiększone przepisywanie tego leku wśród młodych ludzi jest niepokojące.
Wzrost zgonów spowodowanych syntetycznymi opioidami
W 2023 roku z powodu zażycia syntetycznych opioidów, takich jak buprenorfina, fentanyl i protonitazen, zmarły 62 osoby, co jest najwyższą liczbą takich zgonów w historii. Jednocześnie nadal odnotowuje się przypadki zgonów spowodowanych zażywaniem innych opioidów, takich jak morfina, kodeina, oksykodon i heroina, które również w 2023 roku były dominującymi przyczynami zgonów – czytamy na stronie FHI.
W 2023 roku Vestland i Rogaland miały najwyższy wskaźnik zgonów spowodowanych narkotykami. W Vestland odnotowano 58 zgonów, najwięcej w historii tego województwa, a w Rogaland 42 zgony, najwięcej od 2001 roku.
Rosnąca liczba zgonów związanych z syntetycznymi opioidami wskazuje na zwiększoną dostępność tych substancji. Badania pokazują, że na skutek używania opioidów umiera większa liczba kobiet, osób starszych, osób z wyższym wykształceniem i statusem ekonomicznym w porównaniu do śmiertelnych ofiar heroiny. Dodatkowym rozróżnieniem niepokojącym ekspertów jest to, że osoby umierające na skutek przedawkowania opioidów zwykle nie były leczone z uzależnienia od narkotyków.
Naturalnymi opioidami są opiaty występujące w maku i jego przetworach, takie jak morfina i kodeina. Z tych substancji, po odpowiednich modyfikacjach chemicznych, otrzymuje się półsyntetyczne opiaty, na przykład heroinę i oksykodon. Do syntetycznych opioidów zalicza się głównie silne leki przeciwbólowe, w tym fentanyl, tramadol, metadon i buprenorfinę.