Kręg po kręgu – seria artykułów fizjoterapeutki Małgorzaty Stankiewicz
Ludzkie ciało to niesamowita maszyneria o nadzwyczajnych możliwościach ruchu. Wystarczy spojrzeć na gimnastyczki, akrobatów czy mnichów z klasztoru Shaolin, którzy znacznie wykraczają ponad znane nam z codzienności granice ludzkiego ciała. Nawet osoby trenujące jogę czy sztuki walki często potrafią zaskoczyć niebywałymi możliwościami. Ludzkie ciało ma potencjał, który drzemie w każdym z nas. Ponadprzeciętne talenty opisane wyżej to efekt korzystania i rozwijania tych zdolności, którymi zostaliśmy obdarzeni, a także regularna praktyka i ćwiczenia. Oczywiście dla utrzymania dobrej formy kręgosłupa nie jest potrzebny szpagat w powietrzu, odwrócony mostek czy stanie na głowie. Wystarczą zdecydowanie prostsze ruchy, aby nasze ciało mogło poczuć się lepiej. Warto jednak pamiętać o naturalnych zasobach ludzkiego ciała i jego olbrzymiej potędze, która często udowadnia nam, że możemy dużo więcej niż nam się wydaje.
Jak opisałam w części I Schorzenia kręgosłupa. Zawsze możesz polepszyć jego stan, problemy w obrębie kręgosłupa są w większości niespecyficzne, jednak klinicznie można zauważyć 6 wspólnych elementów u większości przypadków:
- niewłaściwa postawa ciała
- ograniczenia ruchomości
- monotematyczne zadania w codzienności/ciągłe powtarzanie tych samych ruchów
- przeciążenia związane ze stylem życia, specyfiką pracy, codziennością
- dysbalans mięśniowy, m.in wzmożone napięcie lub osłabienia mięśniowe
- stres
Najlepszy i najtańszy sposób
Mobilność, inaczej ruchomość, to z jednej strony powszechny a z drugiej zupełnie nieodgadniony termin. Określa on zdolność do wykonania ruchu w stawie w najbardziej optymalnym zakresie. Zatem ruch, który jest najbezpieczniejszy, najefektywniejszy i najkorzystniejszy. Mobilność ma bezpośredni wpływ na stabilność kręgosłupa i stanowi fundamentalny komponent zarówno profilaktyki jak i leczenia schorzeń kręgosłupa.
Jedną z najczęściej używanych technik treningu mobilności jest doskonale wszystkim znane rozciąganie. Ćwiczenia te, jak każde inne, mają całe spektrum korzyści dla sprawności ludzkiego ciała, zdrowia kręgosłupa i ogólnej formy, jednak te sześć poniższych uważam za najważniejsze.
Korzyści płynące z ćwiczeń rozciągających i treningu mobilności:
- redukcja bólu i odciążenie
Duża część ćwiczeń rozciągających na kręgosłup, po prostu go wydłuża. Ma to m.in. wpływ na redukcję obciążenia związanego z kompresją kręgosłupa. Ćwiczenia te zwiększają przestrzeń, np: między krążkami międzykręgowymi i redukują nacisk na ściskane struktury, co powoduje redukcję bólu.
W wielu przypadkach już samo ułożenie ciała lub konkretna pozycja ciała mogą być odciążeniem zmniejszającym dolegliwości.
- rozluźnienie napiętych mięśni – codziennie, z różnych powodów, mięśnie napinają się, sztywnieją lub skracają swoją długość. Rozciąganie uelastycznia je, już niekiedy sam ruch w pełniejszym zakresie sprawia, że tracą one sztywność, robią się bardziej miękkie i rozluźniają się. Przeciwdziała to też chronicznym napięciom mięśni, które prowadzą do dolegliwości bólowych oraz – jeśli już występują – redukują je.
- zwiększenie zakresu ruchomości i uelastycznienie stawów i tkanek miękkich
Dobra ruchomość jest fundamentem właściwego funkcjonowania każdego odcinka ciała. Jeżeli jakaś część nie ma prawidłowego zakresu ruchu, ciało natychmiast znajdzie inny sposób do wykonania tego samego zadania. Najczęściej odbywa się to kosztem innych części i struktur, co szybko prowadzi do ich przeciążeń, napięć i różnych dolegliwości chorobowych.
- korekcja i poprawa postawy
Każdy z poprzednich podpunktów wpływa na postawę ciała i właściwe ustawienie krzywizn kręgosłupa. Dodatkowo rozciąganie pomaga w wykonywaniu szerszej gamy ruchów i w znacznie większych i bogatszych zakresach ruchu, niż odbywa się to w życiu codziennym. Często wykorzystuje się stosowanie ruchów przeciwnych do tych zwykle wykonywanych, co stanowi element korekcyjny wprowadzający balans mięśniowy, a tym samym poprawiającym postawę ciała.
- redukcja stresu i odprężenie umysłu
Powszechnie stosuje się rozciąganie statyczne, a to wiąże się z powolnym i świadomym ruchem ciała. Do jego wykonania, wymagające jest często skupienie na ciele i na oddechu, co wycisza układ nerwowy i redukuje stres. Często wykonywane ze spokojną, odprężającą muzyką w tle, która dodatkowo zwiększa efekty relaksacji psychicznej i fizycznej.
- zmniejszenie ryzyka urazów i przeciążeń oraz szybsza regeneracja organizmu po wysiłku
Ten punkt doskonale znany jest osobom, które ćwiczą. Wszyscy wiedzą, że rozciąganie przyspiesza regenerację po wysiłku i zwiększa możliwości fizyczne organizmu, a elastyczne ciało jest mniej narażone na uszkodzenia. Jednak nie tylko aktywni sportowo są codziennie narażeni na wysiłek, urazy i przeciążenia ciała. Dotyczy to praktycznie każdego z nas.
Najlepsza inwestycja w zdrowie
Jak widać zakres działania tych ćwiczeń jest naprawdę szeroki. Dlatego rozciąganie uważam za absolutnie konieczną i jedną z najlepszych inwestycji w swoje zdrowie. Zyski i efekty będziemy odczuwać długoterminowo, z czasem nawet zmniejszając swój wkład. Zostaliśmy stworzeni z możliwościami wykonywania pewnej gamy ruchów. Jednak już samo starzenie się organizmu sprawia, że one się redukują. Do tego w zwykłej codzienności niektórych ruchów nadużywamy, a innych zupełnie nie wykonujemy. Naturalną konsekwencją tego jest to, że niektóre części ciała są przeciążone, a inne mają zredukowaną funkcję. Wystąpienie problemów w jednym lub kilku odcinkach niemal natychmiast może wpłynąć na inne części ciała. To z kolei najczęściej prowadzi do dobrze nam znanych dolegliwości i schorzeń kręgosłupa. Dlatego nie zwlekaj i zainwestuj w swoje zdrowie i lepsze samopoczucie zaczynając choćby od 5 minut dziennie. To bardzo mały koszt, nawet dla bardzo opornych, w porównaniu do zysków, które można uzyskać w zamian. Nasze ciało to jedyne miejsce, w którym naprawdę mieszkamy, które będzie z nami do końca naszych dni bez względu na to, co będzie nas otaczać dookoła. Dlatego warto o nie dbać z należytą starannością.