Nasz organizm potrzebuje równowagi pomiędzy aktywnością fizyczną, a chwilami odprężenia. Choć ruch jest często promowany jako kluczowy element zdrowego stylu życia, nie możemy zapominać o równie istotnym aspekcie – odpoczynku.
Niestety, mimo że samo słowo brzmi przyjemnie i kojarzy się z relaksem, na pozór tak prosta czynność może okazać się prawdziwym wyzwaniem.
Zastanów się przez chwilę: jak często naprawdę odpoczywasz? Czy potrafisz w pełni zrelaksować się i naładować baterie?
Definicja odpoczynku jest dość trafna – to przerwa w wysiłku, mająca na celu odzyskanie sił. Jednakże w codziennym pędzie wiele osób ma trudność z wypoczynkiem i odczuwa przewlekłe zmęczenie. Często nasz umysł wciąż krąży wokół spraw wymagających uwagi, a nawet jeśli fizycznie zatrzymamy się na chwilę, wciąż czujemy napięcie i ciągłą potrzebę działania. Zarówno nasze ciała jak i umysły nieustannie pracują. Jeśli nie zadbamy o odpowiednią równowagę, możemy napotkać na problemy z energią, koncentracją czy rozwojem lub pogłębieniem stanów chorobowych. Odpoczynek często jest łączony z takimi pojęciami jak urlop, hamak czy sofa. Jednak jest czymś znaczne więcej niż tylko leżeniem na kanapie przed telewizorem, przewracaniem się z boku na bok w łóżku czy wyjazdem na wakacje. To świadome zatrzymanie się, wyciszenie i zadbanie o potrzeby zarówno ciała, jak i umysłu.
Odpoczynek jest kluczem do osiągnięcia harmonii i równowagi, ale jak znaleźć sposób na prawdziwe wyciszenie i relaks? Jak zatrzymać wir codziennych spraw i dać sobie prawdziwą przerwę?
Odpoczynek to stan rozluźnienia umysłu i ciała
Warto nauczyć się sztuki odpoczynku, ponieważ właśnie wtedy zachodzi proces regeneracji, uzdrawiania, a także wzrost odporności psychicznej i fizycznej. Odpoczynek ma ogromne znaczenie dla poprawy zdrowia, przynosząc ulgę obolałym miejscom i redukując dolegliwości. Ponadto odpowiedni odpoczynek sprzyja obniżeniu poziomu zapalnego w organizmie, co może wpływać na zmniejszenie różnych dolegliwości chorobowych. Podczas odpoczynku nasze ciało ma możliwość zredukowania napięć mięśniowych, obniżenia poziomu kortyzolu (hormonu stresu), które negatywnie wpływają na zdrowie oraz przywrócenia równowagi hormonalnej. To z kolei sprzyja poprawie układu odpornościowego, regulacji poziomu cukru we krwi, obniżeniu ciśnienia krwi i zmniejszeniu ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.
Podczas błogiego odpoczynku umysł się wycisza, co przekłada się na poprawę koncentracji, pamięci i funkcji poznawczych. Relaks umożliwia nam przetworzenie i uporządkowanie informacji, które gromadzimy w ciągu dnia, co wpływa na naszą efektywność i kreatywność.
Wyciszony umysł jest otwarty na nowe pomysły, inspiracje i większe spektrum możliwości, a perspektywy poszerzają się. Zaskakujące jest to, że właśnie podczas błogiego odpoczynku przychodzą nam olśnienia dotyczące istotnych dla nas spraw, a nie kiedy głowimy się nad nimi bez przerwy.
Nie musimy ciągle zastanawiać się nad problemami i szukać odpowiedzi siłą woli. Czasem najlepsze pomysły przychodzą do nas, gdy pozwalamy sobie na chwilę relaksu i dajemy umysłowi swobodę.
Prawdziwy skarb pod własnym nosem
Są liczne sposoby na odpoczynek, a jednym z najcenniejszych narzędzi jest oddech. Jon Kabat-Zinn, założyciel Kliniki Redukcji Stresu przy Akademii Medycznej Uniwersytetu w Massachusetts, nie bez powodu nazywa oddech prawdziwym skarbem, który mamy tuż pod nosem. Miliony ludzi na całym świecie doświadczają korzyści płynących z wykorzystania oddechu jako elementu terapii zdrowotnych, przeciwbólowych oraz jako narzędzia w praktykach relaksacyjnych, medytacji i uważności.
Oddech jest wykorzystywany do nauki świadomego zarządzania zasobami naszego ciała, umysłu i sił życiowych. Jest narzędziem do świadomej kontroli tych zasobów.
Czy ty korzystasz z oddechu w którymś z tych celów? Jak odpoczywasz? Jakie odczucia towarzyszą twojemu ciału w tych momentach? Ile takich momentów znajduje się w twojej codzienności?
Jeśli jest ich dużo, to wspaniale – kontynuuj i zainspiruj innych do tego samego. Jeśli natomiast jest ich mało lub wcale, może właśnie dzisiaj wszystko się zmieni? Pamiętam nauczyciela, który przyznawał ocenę najwyższą tylko tym, którzy przekraczali program nauczania. Może i ty dzisiaj możesz zrobić coś „ponad” to, co do tej pory było twoim zwyczajem? Odpuść sobie na chwilę wszystko i pozwól sobie na odpoczynek.
A jeśli nie wiesz jak, to możesz skorzystać z najlepszego narzędzia: swojego oddechu.
Odpocznij oddychając
Zatem po prostu oddychaj i skup się na tym. Nie kontroluj, tylko obserwuj. Daj sobie chwilę na skoncentrowanie się. Zacznij od zauważenia, jak powietrze płynie do twojego ciała podczas wdechu i wydechu. Jakbyś to opisał komuś, kto nie rozumie słowa „oddech”? Podczas tego ćwiczenia nie spiesz się z odpowiedziami. Zamiast tego, po prostu obserwuj.
Wsłuchaj się w rytm swojego oddechu. Jaki on jest? Czy Twój wdech jest krótki czy długi, a wydech szybki czy wolny? Głęboki czy płytki? A może inne określenia pasują do tego lepiej? Być może próbujesz sterować oddechem? Czy chcesz go zwalniać, pogłębiać lub wydłużać? Czy może jak najszybciej chcesz zakończyć i wrócić do „swoich spraw”?
Zauważ to, co się dzieje w twoim ciele i w umyśle w tych momentach. Nie próbuj tego zmieniać. Po prostu obserwuj.
Skup się na tym, co dzieje się w twoim ciele podczas oddechu i pozwól sobie na pełne zanurzenie w tej praktyce. Co się dzieje jak powietrze wchodzi do twojego ciała i jak powoli je opuszcza? W tym procesie możesz zauważyć różne reakcje w ciele. Może pojawić się delikatne unoszenie się klatki piersiowej czy ramion, płuca albo dziurki w nosie rozszerzają się? A może unosi się brzuch albo czujesz jak żebra rozchodzą się na boki? Oddychasz nosem czy ustami?
Zwróć uwagę na swoje ciało i zauważ, czy jesteś świadomy jakichkolwiek napiętych lub obolałych miejsc. Jeśli tak, zatrzymaj się i skoncentruj na tych obszarach, oddychając „w ich kierunku”, poprzez świadome skupienie uwagi na nich i jednocześnie na oddechu. Na przykład, jeśli zauważysz napięcie w plecach, skup się na tej części ciała podczas wdechu i wydechu. Plecy-wdech-plecy-wydech. Daj temu miejscu tyle czasu, ile potrzebuje. Nie spiesz się.
„Oddychaj” tymi obserwacjami i nie próbuj na siłę się zrelaksować. Odpoczynek nie jest czynnością, którą można wykonać w sposób celowy lub świadomy. Nie można „robić odpoczynku”, tylko raczej doświadczyć go jako stanu wynikającego z odprężenia umysłu i ciała. Oddychanie świadome jest potężnym narzędziem, które ma niezwykłą moc otwierania drzwi do spokojnego, zrelaksowanego i zbalansowanego życia. Poprzez świadome skupienie się na oddechu, możesz wprowadzić harmonię i równowagę zarówno do ciała, jak i umysłu.
Zatem oddychaj, to tylko, a za razem aż tyle.